Historia filozofii polskiej

Stacjonarne

Celem zajęć jest zapoznanie studentów z wybranymi tekstami z zakresu historii filozofii polskiej. W ramach ćwiczeń analizowane będą utwory charakterystyczne dla minionych epok (od średniowiecza do okresu przełomu XIX/XX wieku). Podczas zajęć studenci będą mogli poznać specyfikę i wielowymiarowość polskiej filozofii, a także nauczą się identyfikować wybrane związki tej filozofii z rozwojem rodzimej kultury.

I. Początki filozofii polskiej: Mikołaj z Polski.

II. Witelo: pierwszy polski filozof i uczony.

III. Burydianizm krakowski: Andrzej Wężyk i Benedykt Hesse.

IV. Filozofia społeczna późnego średniowieczna: Stanisław ze Skarbimierza.

V. Początki polskiego humanizmu: Jan Długosz i Kallimach.

VI. Nowa filozofia przyrody: Mikołaj Kopernik.

VII. Myśl społeczno-prawna renesansu: Andrzej Frycz Modrzewski.

VIII. Humanistyczna myśl etyczna XVII wieku: Sebastian Petrycy z Pilzna.

IX. Polska filozofia oświeceniowa I: Stanisław Leszczyński, Stanisław Konarski, Grzegorz Piramowicz.

X. Polska filozofia oświeceniowa II: Hugo Kołłątaj.

XI. Romantyzm i filozofia narodowa: Bronisław Trentowski, Karol Libelt

XII. Pozytywizm na ziemiach polskich: Julian Ochorowicz, Stefan Pawlicki, Aleksander Świętochowski

XIII. Szkoła Lwowsko-Warszawska I: Kazimierz Twardowski

XIV. Szkoła Lwowsko-Warszawska II: Alfred Tarski

XV. Zaliczenie ćwiczeń (podsumowanie kursu, omówienie prac zaliczeniowych, wystawienie ocen końcowych).

I. Początki filozofii polskiej: Mikołaj z Polski

1. Nicolaus Polonus, Antipocras, w: Brata Mikołaja z Polski pisma medyczne, Poznań 1920, s. 45–57.

II. Witelo: pierwszy polski filozof i uczony

2. Witelo, Skrót traktatu „O najważniejszej przyczynie pokuty i o naturze demonów”, w: 700 lat myśli polskiej. Filozofia i myśl społeczna XIII-XV wieku, oprac. J. Domański, Warszawa 1978, s. 46–69.

III. Burydianizm krakowski: Andrzej Wężyk i Benedykt Hesse

3. Andrzej Wężyk, Komentarz do „Fizyki”, w: 700 lat myśli polskiej. Filozofia i myśl społeczna XIII-XV wieku, oprac. J. Domański, Warszawa 1978, s. 105–109.

4. Benedykt Hesse, Komentarz do „Fizyki”, w: 700 lat myśli polskiej. Filozofia i myśl społeczna XIII-XV wieku, oprac. J. Domański, Warszawa 1978, s. 110–118.

IV. Filozofia społeczna późnego średniowieczna: Stanisław ze Skarbimierza

5. Stanisław ze Skarbimierza, Mowa o tych, którzy mają na względzie sprawiedliwość, w: Tenże, Mowy wybrane o mądrości, oprac. M. Korolko, Kraków 1997, s. 45–57.

6. Stanisław ze Skarbimierza, Kazanie o wojnie sprawiedliwej i niesprawiedliwej, w: Tenże, Mowy wybrane o mądrości, oprac. M. Korolko, Kraków 1997, s. 85–109.

V. Początki polskiego humanizmu: Jan Długosz i Kallimach

7. Jan Długosz, Dedykacja „Dziejów Polski”, w: 700 lat myśli polskiej. Filozofia i myśl społeczna XIII-XV wieku, oprac. J. Domański, Warszawa 1978, s. 502–516.

8. Filip Kallimach Buonaccorsi, Życie i obyczaje Grzegorza z Sanoka, w: 700 lat myśli polskiej. Filozofia i myśl społeczna XIII-XV wieku, oprac. J. Domański, Warszawa 1978, s. 523–534.

VI. Nowa filozofia przyrody: Mikołaj Kopernik

9. M. Kopernik, Zarys nowego mechanizmu świata i ruchów ciał niebieskich, w: Tenże, O obrotach ciał niebieskich i inne pisma, oprac. L.A. Birkenmajer, s. 5–20.

10. M. Kopernik, O obrotach ciał niebieskich, w: Tenże, O obrotach ciał niebieskich i inne pisma, oprac. L.A. Birkenmajer, s. 23–34 („Do Jego Świątobliwości, Papieża Pawła III, Mikołaja Kopernika przedmowa do ksiąg o obrotach sfer niebieskich”, „Przedmowa autora”).

VII. Myśl społeczno-prawna renesansu: Andrzej Frycz Modrzewski

11. A. Frycz Modrzewski, O poprawie Rzeczypospolitej, w: 700 lat myśli polskiej. Filozofia i myśl społeczna XVI wieku, oprac. L. Szczucki, Warszawa 1978, s. 244–264.

VIII. Humanistyczna myśl etyczna XVII wieku: Sebastian Petrycy z Pilzna

12. S. Petrycy z Pilzna, Przydatki do „Etyki” Arystotelesowej, w: 700 lat myśli polskiej. Filozofia i myśl społeczna XVII wieku. Część 2, oprac. Z. Ogonowski, s. 31–47.

IX. Polska filozofia oświeceniowa I: Stanisław Leszczyński, Stanisław Konarski, Grzegorz Piramowicz

13. S. Leszczyński, Odpowiedź Króla Polskiego na rozprawę Jana Jakuba Rousseau nagrodzoną przez Akademię w Dijon, w: 700 lat myśli polskiej. Filozofia i myśl społeczna w latach 1700–1830, oprac. M. Skrzypek, Warszawa 2000, s. 635–643.

14. S. Konarski, Program filozofii w kolegiach pijarskich, w: 700 lat myśli polskiej. Filozofia i myśl społeczna w latach 1700–1830, oprac. M. Skrzypek, Warszawa 2000, s. 350–356.

15. G. Piramowicz, Powinności nauczyciela, Warszawa 1958, s. 13–19 (rozdział „O celu, obowiązkach nauczyciela”).

X. Polska filozofia oświeceniowa II: Hugo Kołłątaj

16. H. Kołłątaj, Prawa i obowiązki naturalne człowieka oraz O konstytucji w ogólności, Warszawa 2006, s. 122–162 (rozdział „O Istocie Najwyższej jako przyczynie twórczej”). Dostęp online: https://rcin.org.pl/Content/42237/WA004_60127_P81004_Kollataj-Prawa-i-obo_oh.pdf

XI. Romantyzm i filozofia narodowa: Bronisław Trentowski, Karol Libelt

17. B. Trentowski, Podstawy filozofii uniwersalnej, w: 700 lat myśli polskiej. Filozofia i myśl społeczna w latach 1831–1864, Warszawa 1977, s. 220–225.

18. K. Libelt, O miłości ojczyzny (dowolne wydanie), rozdziały II-IV. Dostęp online: https://pl.m.wikisource.org/wiki/O_mi%C5%82o%C5%9Bci_ojczyzny_(Libelt)/ca%C5%82o%C5%9B%C4%87

XII. Pozytywizm na ziemiach polskich: Julian Ochorowicz, Stefan Pawlicki, Aleksander Świętochowski

19. J. Ochorowicz, Wstęp i pogląd ogólny na filozofię pozytywną, w: 700 lat myśli polskiej. Filozofia i myśl społeczna w latach 1865–1895. Część 1, Warszawa 1980, s. 146–163.

20. S. Pawlicki, Filozofia i nauki, w: 700 lat myśli polskiej. Filozofia i myśl społeczna w latach 1865–1895. Część 2, Warszawa 1980, s. 276–288.

21. A. Świętochowski, Dumania pesymisty, Lublana 1877, s. 1–15 (rozdział „Zagadki wiedzy”). Dostęp online: https://polona.pl/item-view/747b1711-b3a8-4493-904a-8966c0933cbd?page=10

XIII. Szkoła Lwowsko-Warszawska: Kazimierz Twardowski

22. K. Twardowski, Jak studyować filozofię, w: Tenże, Rozprawy i artykuły filozoficzne, Lwów 1927, s. 172–176.

23. K. Twardowski, O przygotowaniu naukowem do filozofii, w: Tenże, Rozprawy i artykuły filozoficzne, Lwów 1927, s. 194–197.

24. K. Twardowski, O jasnym i niejasnym stylu filozoficznym, w: Tenże, Rozprawy i artykuły filozoficzne, Lwów 1927, s. 203–205.

XIV. Szkoła Lwowsko-Warszawska: Alfred Tarski

25. A. Tarski, Prawda i dowód, w: Tenże, Pisma logiczno-filozoficzne. Tom 1: Prawda, Warszawa 1995, s. 292–332.

F1aK_W03 student zna idee i argumenty filozoficzne wybranych klasycznych autorów na podstawie samodzielnej lektury ich pism

F1aK_W09 student posiada wiedzę o filozofii polskiej, jej roli w kształtowaniu dziedzictwa kulturowego Polski, Europy i świata

F1aK_U03 student czyta i interpretuje tekst filozoficzny

F1aK_K07 student ma świadomość znaczenia rodzimej tradycji filozoficznej dla kształtowania kultury polskiej

Metody i zasady oceniania:

1. Praca zaliczeniowa (objętość ok. 3-4 stron) na temat związany z historią filozofii polskiej. Propozycja tematu zostanie przekazana podczas zajęć. Pracę zaliczeniową należy obronić. Ocena z pracy ustalana jest na podstawie oceny tekstu i obrony (średnia).

2. Sprawdziany notatek przygotowujących do ćwiczeń. Brak trzech notatek powoduje obniżenie oceny końcowej o 1 stopień. Brakujące notatki należy uzupełnić.

3. Aktywność merytoryczna podczas zajęć pozwala na podniesienie oceny końcowej o 0,5-1 punktu.

4. Obecność podczas ćwiczeń (możliwe 2 nieobecności).

Kryteria oceniania na poszczególne oceny:

5.0

Najwyższy poziom osiągnięć, który może być rozsądnie oczekiwany od studenta na danym etapie rozwoju intelektualnego. Student wykazuje niezwykle silne nadzieje na bardzo dobry rozwój naukowy w danej dyscyplinie. Student osiagający takie oceny powininen może być zachęcany do kontynuwacji dalszej pracy naukowej w dyscyplinie.

4.5

Wysoki poziom osiągnięć w stosunku do danego etapu rozwoju intelektualnego. Student osiągający oceny 4.5 daje silne nadzieje na prawidłowy rozwój naukowy w danej dyscyplinie.

4.0

W pełni akceptowalny poziom wskazujący na adekwatne osiągnięcie założonych celów na aktualnym poziomie rozwoju studenta. Ocena 4.0 wskazuje że student może kontyuować studia, przyszłościowo można również rozsądnie zakładać, że jest w stanie osiągać coraz lepsze wyniki w rozwoju intelektualnym.

3.5

Osiągnięcie nieco wyższe niż progowe, ale wciąż nie w pełni satysfakcjonujące na aktualnym poziomie rozwoju studenta. Ocena 3.5 wskazuje, że są pewne szanse na rozwój naukowy w dyscyplinie, ale student musi zmienić metody uczenia się albo zwiększyć ilość wysiłków oraz czasu poświęcanych uczeniu się.

3.0

Progowe osiągnięcie, które pozwala na zaliczenie kursu. Wskazuje, że uczestnik tylko w minimalnym stopniu spełnił wymagania. Ocena 3.0 wskazuje brak perspektyw rozwojowych w dyscyplinie. Nagromadzenie ocen na tym poziomie wskazuje, że student nie powinien kontynuować studiów akademickich.

2.0

Z jakichkolwiek względów wynik pracy jest nieakceptowalny. Ten stopień wskazuje, że osiągnięcia studenta wskazują prawie zupełny brak opanowania wiedzy lub umiejętności lub kompetencji społecznych przewidywanych w kursie. Ocena taka powinna być ostrzeżeniem dla studenta, czy jest dalej w ogóle w stanie kontynuować studia, wskazuje ona że konieczne jest podjęcie zdecydowanych czynności w celu poprawy poziomu naukowego oraz powinna też zmobilizować do radykalnej zmiany stylu pracy.

Kryteria oceny eseju i obrony:

- przejrzystość,

- styl i poziom językowy,

- logika i argumentacja

- sposób rozwinięcia tematu,

- poziom analizy.

Obciążenie studenta pracą:

1 ECTS: uczestnictwo w zajęciach (1 ECTS - 30 godzin).

1 ECTS: realizacja pozostałych warunków zaliczenia - lektura tekstów źródłowych (15 godzin), napisanie pracy zaliczeniowej (15 godzin).