Nauka, wiara, filozofia

Stacjonarne

W trakcie wykładów zostaną omówione podstawowe zagadnienia związane z problematyką relacji „nauka-religia-filozofia”, z uwzględnieniem perspektywy teistycznej, agnostycznej oraz ateistycznej.

Szczegółowy zakres wykładu:

1. Wprowadzenie: podstawowa terminologia, główne grupy problemowe w obszarze relacji między nauką, religią i filozofią.

2. Relacja „nauka-filozofia-religia” w perspektywie historycznej: starożytność, średniowiecze, czasy nowożytne.

3. Problematyka metodologiczna: postawa naukowa a postawa religijna, współczesne modele relacji nauka-religia, rola filozofii w dialogu nauki i teologii.

4. Istnienie i poznawalność Boga – przegląd stanowisk.

5. Argumenty za istnieniem Boga: ontologiczne, kosmologiczne, teleologiczne, moralne, z matematyczności przyrody.

6. Współczesne spory z obszaru nauka-religia:

a. spór o pochodzenie wszechświata (religia a fizyka i kosmologia)

b. geneza i ewolucja życia (religia a biologia)

c. pochodzenie człowieka (religia a antropologia fizyczna)

d. natura człowieka, spór o duchowość, źródła moralności i wolną wolę (religia a antropologia fizyczna/neuronauka)

e. geneza wierzeń religijnych (religia a antropologia/psychologia ewolucyjna/religioznawstwo kognitywne)

7. Sens życia a sens wszechświata: relacja nauka-religia a światopogląd.

8. Podstawy teorii argumentacji w kontekście sporów między teistami a ateistami.

Literatura podstawowa:

I. Barbour, Mity, modele, paradygmaty. Studium porównawcze nauk przyrodniczych i religii, tłum. M. Krośniak, Kraków 1984.

T. Clements, Nauka kontra religia, tłum. B. Stanosz, Warszawa 2002.

Czy przed Wielkim Wybuchem był Bóg? Argumenty naukowców i teologów, tłum. B. Baran, Warszawa 2007.

P. Davies, Bóg i nowa fizyka, tłum. P. Amsterdamski, Warszawa 2006.

D. Dennett, A. Plantinga, Nauka i religia. Czy można je pogodzić?, tłum. M. Furman, Ł. Kwiatek, Kraków 2014.

M. Heller, Nowa fizyka i nowa teologia, Tarnów 1992.

M. Heller, Sens życia i sens wszechświata, Tarnów 2002.

M. Heller, T. Pabjan, Stworzenie i początek wszechświata. Teologia-filozofia-kosmologia, Kraków 2013.

A. McGrath, Nauka i religia, tłum. M. Chojnacki, Kraków 2009.

T. Pabjan, Anatomia konfliktu. Między nowym ateizmem a teologią nauki, Kraków 2016.

O. Pedersen, Konflikt czy symbioza? Z dziejów relacji między nauką a teologia, tłum. W. Skoczny, Tarnów 1997.

Refleksje na rozdrożu. Wybór tekstów z pogranicza wiedzy i wiary, tłum. A. Bożek i in., Tarnów 2000.

J. Woleński, Granice niewiary, Kraków 2004.

J. Życiński, Inspiracje chrześcijańskie w powstaniu nauki nowożytnej, Lublin 2000.

J. Życiński, Bóg i ewolucja. Podstawowe pytania ewolucjonizmu chrześcijańskiego, Lublin 2002.

Literatura dodatkowa:

S. Atran, Ewolucyjny krajobraz religii, tłum. M. Kolan, Kraków 2013.

Czy nauka zastąpi religię?, red. B. Brożek, J. Mączka, Kraków 2011.

M. Heller, Z. Liana, J. Mączka, W. Skoczny, Nauki przyrodnicze a teologia: konflikt i współistnienie, Tarnów 2001.

M. Heller, Filozofia kosmologii, dowolne wydanie.

M. Heller, Filozofia przypadku, dowolne wydanie.

M. Heller, Nauka i teologia niekoniecznie tylko na jednej planecie, Kraków 2019.

Jan Paweł II, Encyklika "Fides et ratio", dowolne wydanie.

G. Minois, Kościół i nauka. Dzieje pewnego niezrozumienia. Tomy I-II, tłum. A. Szymanowski, Warszawa 1995-1996.

Przewodnik po filozofii religii. Nurt analityczny, red. J. Salamon, Kraków 2016.

W. Sady, Dzieje religii, filozofii i nauki. Tomy 1-3, Kęty 2009-2013.

S. Stewart-Williams, Darwin, Bóg i sens życia, tłum. P. Szwajcer, Stare Groszki 2014.

Stwórca-Wszechświat-Człowiek. Tomy I-II, oprac. M. Heller, T. Sierotowicz, Tarnów 2006.

J. Życiński, Trzy kultury. Nauki przyrodnicze, humanistyka i myśl chrześcijańska, Poznań 1990.

F2aK_W05: student zna szczegółowo i dogłębnie rozumie poglądy wybranego wiodącego autora filozoficznego lub bieżący stan badań w zakresie wybranej problematyki filozoficznej.

F2aK_U05: student wykrywa złożone zależności między kształtowaniem się idei filozoficznych a procesami kulturowymi i rozwojem nauki oraz określa relacje między tymi zależnościami.

F2aK_U13: student stawia i bada hipotezy dotyczące problemów z dziedziny: 1) filozofii umysłu lub 2) etyki lub 3) filozofii religii lub 4) filozofii kultury i filozofii języka lub 5) filozoficznych aspektów psychologii.

F2aK_K06: student ma świadomość znaczenia europejskiego dziedzictwa filozoficznego dla rozumienia wydarzeń społecznych i kulturalnych.

Fp2aK_W02: student posiada szczegółową i dogłębną wiedzę merytoryczną dotyczącą zagadnień filozoficznych wymienionych w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla czteroletniego liceum ogólnokształcącego i pięcioletniego technikum dla przedmiotu filozofia.

Egzamin w formie ustnej.

Obowiązuje znajomość materiału przedstawionego podczas wykładów oraz wybranej lektury (wykaz pozycji w zakładce „Literatura” --> "Literatura podstawowa").